Czas na przypomnienie sobie działalności wydawniczej NKH UG. Poniżej publikujemy artykuł autorstwa byłego prezesa Koła, Michała Szafrana 🙂
„Studenckie Teki Historyczne” – rys historyczny
Dla młodego adepta historii poza standardowymi formami rozwoju, w postaci zajęć dydaktycznych, istotną kwestią jest możliwość samodoskonalenia się w swojej dziedzinie.
W ramach uczelni idealną organizacją są koła naukowe. Naukowe Koło Historyków Uniwersytetu Gdańskiego powstało w 1996 roku i kontynuuje tradycje studenckiego ruchu naukowego, którego początki sięgają utworzenia UG. Oprócz wyjazdów na konferencje
i objazdy naukowe niezbędne stało się stworzenie periodyku naukowego, przedstawiające najciekawsze prace studentów. Według prof. J. Włodarskiego inspiracją dla powstania „Studenckich Tek Historycznych” byli studenci z Uniwersytetu Jagiellońskiego
i Uniwersytetu Warszawskiego. Ci ostatni wydawali periodyk „Historia – Pismo Młodych Historyków”. Wówczas te dwa ośrodki dysponowały znacznym zapleczem finansowym
i ludzkim, dzięki czemu łatwiej było im pozyskiwać środki na druk.
Zeszyt I „Studenckich Tek Historycznych” został wydany w 2002. Prof. J. Włodarski w słowie wstępnym przedstawił motywy powstania tego periodyku i jego zakres tematyczny. Opisuje również inne dziedziny działalności członków NKH UG i zaznacza, że wielu pracowników naukowych Instytutu Historii doświadczenie zdobyło właśnie dzięki studenckiemu ruchowi naukowemu.
Pierwszy zeszyt liczył 76 stron i oprócz artykułów zawierał komunikaty z obozów naukowych, recenzje, sprawozdania i pro memoria o tragicznie zmarłym studencie Michale Berencie. Jeżeli chodzi o artykuły dotyczące Pomorza to reprezentują je – „Rola hodowli bydła, rzeźnictwa i handlu mięsem w życiu gospodarczym Świecia nad Wisłą w dobie rządów krzyżackich (1309-1445)” Sławomira Formelli, „Ewangelicy sopoccy” Magdaleny Chlasty i dwie recenzje książek, napisane przez prof. J. Włodarskiego.
Zeszyt II „Studenckich Tek Historycznych” został wydany w 2004 r. I tym razem słowo wstępne napisał wieloletni opiekun Koła, prof. Włodarski. Oprócz przypomnienia zadań koła została zacytowana wypowiedź ówczesnego Rektora UG prof. A. Ceynowy.
Po zapoznaniu z Zeszytem I stwierdził, że należy docenić fakt, iż studenci pragną tak się rozpisać i tak aktywnie włączają się w ruch naukowy – jest to korzystne także dla uczelni, jej potrzeb i wizerunku[1]. W tym zeszycie dominowała różnorodna tematyka począwszy od zawartości kosmetyczki starożytnej Egipcjanki do konfliktu o Kaszmir. Z tematyki czysto pomorskiej należy zwrócić na „Koronki w ubiorze mieszczki gdańskiej na przełomie XVII i XVIII wieku” Agnieszki Rek. Oprócz typowych konferencyjnych sprawozdań pojawiło się sprawozdanie z Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Gdańskie i Europejskie dziedzictwo dominikanów. Rola zakonu dominikanów w dziejach Gdańska”. Wydarzenie to miało miejsce w dniach 9 i 10 maja 2002 r. Uczestniczyli w niej zarówno naukowcy z kraju z zagranicy, a całe to wydarzenie wpisane było w obchody 775-lecia przybycia dominikanów do Gdańska.
W zeszycie II został również zamieszczony tekst wykładu inauguracyjnego wygłoszonego przez prof. J. Włodarskiego, podczas inauguracji roku akademickiego 2003/2004. Dla wielu studentów (w tym i dla mnie) był to pierwszy wykład w czasie studiów.
Zeszyt III „Studenckich Tek Historycznych” został wydany w 2006 r. W stosunku do dwóch pierwszych zeszytów, wyróżnia się znacznie większą objętością. Na 540 stronach oprócz artykułów studentów UG, sprawozdań i recenzji umieszczono najlepsze referaty z I Ogólnopolskiej Konferencji Studentów Historyków Wojskowości, która odbyła się w lutym 2003 r. Była to pierwsza konferencja naukowa tego typu w Polsce, poświęcona wyłącznie zagadnieniom wojskowości. Jej realizacji podjęli się jako pierwsi członkowie NKH UG i ta inicjatywa istnieje dalej. W listopadzie 2009 r. uczestniczyłem w VII OKSHW, a następna konferencja będzie w Warszawie. Widać, że idea osobnych konferencji dla miłośników „czołgów i bitew” i dyskusji na te tematy jest czymś więcej niż krótkim zrywem.
Typowe pomorskie tematy reprezentowane są przez Pawła Knapa „Szczecińskie Stare Miasto w okresie II Wojny Światowej”, Pawła Kopczyka – „Niemiecka obrona Kołobrzegu w marcu 1945 r.”, Joannę Chołys – „Zdobycie Kołobrzegu przez oddziały 1 AWP w marcu 1945 r.” i Joannę Orzechowską – „Herb i flaga miasta Malborka po 1945 r”. Z tego zestawienia widać, że dominują tematy związane z dziejami najnowszymi. Można mieć pewien niedosyt w związku z artykułem dotyczącym zdobycia Kołobrzegu, z powodu małego wykorzystania źródeł i licznej literatury. Natomiast artykuł o niemieckiej obronie oparty jest na niemieckojęzycznej literaturze, co znacznie podnosi jego wartość merytoryczną. Wątpliwości budzi dobór książek wybranych do recenzji. Według mnie szkoda marnować czas i miejsce na recenzowanie książek popularnonaukowych skierowanych głównie do laików.
IV zeszyt „Studenckich Tek Historycznych” został wydany w 2008 roku i liczy
476 stron. Praktycznie połowa artykułów to materiały z XIII Ogólnopolskiego Zjazdu Historyków Studentów, który miał miejsce w marcu 2005 r. Wśród pozostałych artykułów należy wyróżnić te traktujące o szerokorozumianym Pomorzu. Składają się na nie „Działalność Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku w latach 1919-1939” Marka Wawrzynkowskiego, „Rok 1925 w dziejach Marynarki Wojennej” Jędrzeja Jednacza, „Wilkierz królewskiego miasta Chojnice z 1661 roku” Ireny Zalewskiej, „Z dziejów skarszewskich Żydów” Moniki Rode. Poza tekstem o MDLot, który jest krótkim streszczeniem dziejów lotnictwa MW, artykuły prezentują tematy wcześniej nieporuszane
w tak szczegółowy sposób.
V Zeszyt „Studenckich Tek Historycznych” miał zostać wydany na przełomie 2008
i 2009 roku. Niestety w dalszym ciągu nie doszło do tego. Powodem jest zbyt duża objętość co oznacza, że koszty druku oscylują w granicach 12 tyś. PLN. Wcześniejsze zeszyty były finansowane przez UG i sponsorów, jednakże kryzys finansowy i budowa Bałtyckiego Kampusu Uniwersyteckiego doprowadziły do braku odpowiednich funduszy. Istnieją dwa wyjścia z tej sytuacji. Albo czekać na zgromadzenie wystarczającej kwoty, albo zacząć wydawać Teki w formie elektronicznej. Rozsądniejsze było utworzenie osobnego internetowego czasopisma o nazwie „E-Teki. Czasopismo internetowe NKH UG”. Pierwszym krokiem było uzyskanie od Biblioteki Narodowej numeru ISSN, żeby nadać temu przedsięwzięciu poważną rangę. Docelowo czasopismo miało uzupełnić „Studenckie Teki Historyczne”, jednakże podczas ostatniego zebrania NKH UG[2] ustalono, że V zeszyt zostanie wydany w formie elektronicznej. Największą zaletą rozwiązania tego typu jest brak jakichkolwiek kosztów i praktycznie nieograniczone możliwości jeżeli chodzi o ilość stron.
Z doświadczenia innych ośrodków akademickich widać, że powoli odchodzą od tradycyjnych publikacji na rzecz elektronicznych. Wyjątkami są tutaj jedynie UW i UJ.
Niezwykle ważną kwestią są ludzie tworzący i piszący do „Studenckich Tek Historycznych”. Wszystkie zeszyty były pod redakcją naukową prof. J. Włodarskiego. Tylko ostatni zeszyt recenzował prof. M. Andrzejewski, a pozostałe były cierpliwie analizowane przez prof. E. Kizika.
O jakości danego periodyku świadczą autorzy w nim publikujący. W „Studenckich Tekach Historycznych” publikowali najlepsi i najaktywniejsi członkowie Naukowego Koła Historyków UG. Najbardziej znanym przedstawicielem jest Jan Szkudliński[3], który dbał
o rozwój studenckiego ruchu naukowego na Wydziale Filologiczno – Historycznym. Pozostali autorzy w dalszym ciągu zajmują się historią, często równocześnie pracując w instytucjach związanych z tą dziedziną.
Mam nadzieję, że wraz z zakończeniem mojej kadencji na stanowisku Prezesa, Naukowe Koło Historyków w dalszym ciągu będzie się zajmowało wydawaniem własnego periodyku, w którym będą prezentowane najciekawsze prace młodych adeptów historii.